โรคโปลิโอ (Polio)

 

ช่วงนี้เห็นมีแคมเปญวิดพื้นเพื่อผู้ป่วยเด็กโปลิโอ แชร์กันในเฟสสนั่น หมอก็คิดว่าจะร่วมวิดกับเค้าบ้าง ถือว่าผู้คิดแคมเปญนั้นทันกระแสและใจบุญมากกก หมอก็ขอขอบคุณแทนผู้ป่วยทุกคนนะคะ เลยอยากแชร์ให้แฟนเพจทุกคน ทราบและรู้ถึงสถานการณ์ของโรค และวัคซีนโปลิโอนะคะ

จริงๆแล้วโรคโปลิโอเนี่ย หมดไปจากประเทศไทยแล้วนะคะ แต่ยังไม่หมดทั่วโลก การทำให้โรคหมดไปได้ก็เกิดจากการที่เด็กทุกคนต้องได้รับวัคซีน องค์การอนามัยโรค (WHO) จึงมีแผนกวาดล้างโรคโปลิโอให้หมดไปจากโรคของเรา โดยประเทศไทยก็เข้าร่วมด้วย โดยใช้ยุทธศาสตร์ด้านวัคซีน คือวัคซีนโปลิโอมี 2 รูปแบบ

1. วัคซีนโปลิโอชนิดหยอด (OPV) ที่เป็นวัคซีนพื้นฐาน ทำจากเชื้อโปลิโอ 3 สายพันธ์ ชนิด 1,2,3 หรือ trivalent vaccine ที่รัฐบาลให้เด็กทุกคนได้รับนั่นแหละค่ะ ข้อดีคือราคาถูก เป็นแบบกิน เนื่องจากวัคซีนเป็นชนิดเชื้อเป็น (live vaccine) เชื้อมีชีวิต จึงทำให้เชื้อสามารถติดต่อไปสู่ชุมชน โดยแพร่ไปจากอุจจาระของเด็กที่ได้รับวัคซีน คล้ายกับกลไกการเกิดโรคพยาธินั่นและค่ะ ทีนี้ข้อดีคือถ้าเด็กที่ได้รับเชื้อในชุมชนมีภูมิดี ก็ทำให้มีภูมิโดยที่ไม่ต้องได้รับวัคซีนด้วยซ้ำ เหมือนให้วัคซีนแก่ชุมชนทางอ้อม แต่ถ้าเด็กที่ได้รับภูมิคุ้มกันต่ำเช่น ขาดสารอาหารหรือป่วย หรือได้รับยาเคมีบำบัด เด็กคนนั้นก็จะติดเชื้อทำให้มีโอกาสเป็นโรคโปลิโอได้ ก็เหมือนทำให้มีการระบาดของโรคขึ้นมาอีกครั้ง  แล้วเชื้อตัวที่ทำให้เกิดโรคโปลิโอรุนแรงสุดก็คือสายพันธ์ที่ 2 และข้อเสียอีกอันก็คือ ถ้าเด็กที่ได้วัคซีนเกิดมีภูมิคุ้มกันที่ต่ำ ก็ทำให้เป็นโรคได้ และมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงของวัคซีนที่ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงเหมือนเป็นโปลิโอ หรือ vaccine associate paralytic poliomyelolitis (VAPP) ได้มากกว่าวัคซีนแบบฉีด

2. วัคซีนโปลิโอชนิดฉีด (IPV)  ทำจากเชื้อโปลิโอ 3 สายพันธ์เหมือนกัน เป็นวัคซีนทางเลือก ที่คุณพ่อคุณแม่ต้องเสียเงินซื้อนั่นแหละค่ะ ข้อเสียคือเด็กต้องเจ็บเพราะเป็นแบบฉีด และไม่สบายกระเป๋าพ่อแม่เพราะแพง (ตั้ง 5 ครั้งแหนะ 2,4,6,18 เดือนและ4 ปี) แต่เพราะวัคซีนเป็นชนิดเชื้อตาย (inactivated vaccine) จึงไม่ทำให้เกิดการแพร่ระบาดของโรคไปสู่ชุมชนได้ เด็กภูมิคุ้มกันไม่ปกติก็ได้รับได้ และทำให้เกิดผลข้างเคียง VAPP น้อยมาก 

ทีนี้เรื่องก็มีอยู่ว่าถ้าจะกำจัดโรคให้หมดไปก็ต้องกำจัดวัคซีนโปลิโอกิน (OPV) ที่มีโอกาสแพร่เชื้อได้ใช่มั้ยคะ ประเทศไทยก็เลยกำหนดวันกวาดล้างให้สิ้นซากคือวันที่ 29 เมษายน 2559 ที่จะถึงนี่แหละ (national switch day) อ้าวแล้วทีนี้เด็กที่พ่อแม่ไม่สามารถจ่ายค่าวัคซีนชนิดฉีดที่แพงหูฉี่ทำงัยล่ะ ทางรัฐบาลก็จะผลิตวัคซีนหยอด 2 สายพันธ์แค่ 1 กับ 3 ออกมา (bivalent vaccine)ใช้แทน ก็จะป้องกันโรคได้เหมือนเดิม สำหรับสายพันธ์ที่ 2 เจ้าปัญหา เกิดมันระบาดขึ้นมาอีก เด็กๆต้องแย่แน่ เพราะไม่มีวัคซีนแล้ว ทางรัฐบาลไทยจึงได้สนับสนุนวัคซีนชนิดฉีด IPV ที่มีทั้งสามสายพันธ์ออกมาฉีดให้กับเด็กไทยทุกคน 1 dose ที่อายุ 4 เดือน โดยเริ่มมาตั้งแต่ 1 ธันวาคม 2558 แล้วค่ะ ร่วมกับ OPV ดังนั้นลูกเรา 4เดือนจะต้องได้รับทั้งวัคซีนกินและฉีดนะคะ สำหรับวัคซีนโปลิโอ (ไม่ต้องกลัวว่าเยอะไปนะคะ เกินดีกว่าขาดค่า) ทีนี้ลูกเราก็จะได้มีภูมิคุ้มกันในโรคโปลิโออย่างเต็มที่เหมือนเดิมแล้วค่ะ ส่วนคนที่ได้วัคซีนแบบฉีดมาตลอดก็ไม่ต้องเปลี่ยนแปลงอะไรนะคะ

ดังนั้นเพื่อมาตรการนี้สำเร็จลุล่วง รัฐบาลจึงประกาศหยุดให้บริการวัคซีนโปลิโอชนิดหยอดทุกที่ในวันที่ 23-28 เมษายน 2559 เพื่อเป็นการเตรียมการก่อนวันที่ 29 เมษายนจะมาถึง เพราะฉะนั้นช่วงนี้ไปรพ. ก็จะไม่ได้วัคซีนหยอดนะคะ
#pushup4polio #goodcampaign

อ้างอิง: www.pidst.or.th